เกณฑ์วินิจฉัย กรดไหลย้อน ใช้หลักใด และต้องมีอาการอะไรบ้าง?
การวินิจฉัยโรคกรดไหลย้อน (Gastroesophageal Reflux Disease: GERD) มักใช้หลักเกณฑ์จาก ประวัติอาการ ร่วมกับ การตรวจร่างกาย และบางครั้งเสริมด้วย การส่องกล้องหรือการตรวจวัดกรด ค่ะ โดยแพทย์มักพิจารณาดังนี้
- อาการหลักที่บ่งชี้ เช่น อาการแสบร้อนกลางอก (heartburn) ที่มักเกิดหลังรับประทานอาหาร หรือในท่านอน, อาการเรอเปรี้ยว/รสเปรี้ยวที่ลำคอ
- อาการร่วมที่อาจพบ เช่น กลืนลำบาก, เจ็บคอเรื้อรัง, เสียงแหบ, ไอเรื้อรัง, หายใจมีเสียงหวีด โดยเฉพาะตอนกลางคืน
- การตอบสนองต่อการใช้ยาลดการสร้างกรด (Proton Pump Inhibitors: PPI) ซึ่งหากอาการดีขึ้นมากภายใน 1–2 สัปดาห์ มักสนับสนุนการวินิจฉัยค่ะ
นอกจากนี้ เกณฑ์มาตรฐานบางชุด เช่น Montreal Definition กำหนดว่า หากมีอาการแสบร้อนกลางอกแบบเกิดซ้ำ หรือมีการไหลย้อนขึ้นมาที่คอ/ปากอย่างชัดเจน ถือว่าเป็นการวินิจฉัยโรคกรดไหลย้อนได้แล้ว โดยไม่จำเป็นต้องตรวจเพิ่มเติมทันที แต่หากมีอาการเตือน (Alarm symptoms) เช่น น้ำหนักลดไม่ทราบสาเหตุ, อาเจียนเป็นเลือด, กลืนติด หรือโลหิตจาง ก็จำเป็นต้องส่องกล้องตรวจหลอดอาหารและกระเพาะเพื่อหาสาเหตุอื่นค่ะ
สรุปว่า การวินิจฉัยจะอิง
- อาการหลัก (แสบร้อนกลางอก, เรอเปรี้ยว) ที่เกิดซ้ำและสัมพันธ์กับอาหาร/ท่าทาง
- ประวัติและการตอบสนองต่อยา
- การยืนยันด้วยการตรวจเพิ่มเติมเมื่ออาการไม่ชัดเจน หรือมีอาการเตือนค่ะ