ประวัติของการแพทย์แผนไทย ในสมัย สุโขทัย อยุธยา ไปจนถึงรัตนโกสินทร์
การแพทย์แผนไทยมีพัฒนาการที่สำคัญในแต่ละยุคของประวัติศาสตร์ไทย โดยเริ่มต้นตั้งแต่สมัยสุโขทัย ผ่านอยุธยา และเข้าสู่รัตนโกสินทร์ ซึ่งแต่ละยุคมีการดำเนินการและลักษณะเฉพาะที่สะท้อนถึงวัฒนธรรมและบริบทของสังคมในขณะนั้นค่ะ
สมัยสุโขทัย
- การแพทย์ในสมัยสุโขทัยเป็นการแพทย์พื้นบ้านซึ่งเน้นการใช้สมุนไพรและความเชื่อในธรรมชาติ
- บันทึกจากศิลาจารึกสุโขทัยกล่าวถึงการบริหารบ้านเมืองที่เน้นเรื่องความสุขและสุขภาพ เช่น การสร้างบ่อน้ำศักดิ์สิทธิ์
- ในยุคนี้หมอยาพื้นบ้านและผู้มีความเชี่ยวชาญด้านการแพทย์พื้นฐานมีบทบาทสำคัญ โดยองค์ความรู้มักดำเนินต่อกันผ่านการบอกเล่า
สมัยอยุธยา
- การแพทย์แผนไทยในยุคนี้เริ่มเป็นระบบมากขึ้น โดยได้รับอิทธิพลจากศาสนาและการแพทย์จีนและอินเดียบางส่วน
- มีการจดบันทึกตำราสมุนไพรและการรักษา เช่น ตำรายาใหญ่ ซึ่งเป็นต้นแบบของการวางระบบการแพทย์แห่งชาติ
- แพทย์หลวงได้รับการยอมรับจากราชสำนัก และมีการจัดตั้งคลังยาเพื่อรักษาโรคระบาดรวมถึงดูแลประชาชนในสภาพสังคมที่ซับซ้อนขึ้น
สมัยรัตนโกสินทร์
- มีการปรับปรุงและจดบันทึกตำรายาไทยในราชสำนักเพื่ออนุรักษ์องค์ความรู้ เช่น ตำราแพทย์ศาสตร์สงเคราะห์ในรัชกาลที่ 1
- การแพทย์แผนไทยได้รับการสืบทอดผ่านทางการศึกษาในโรงเรียน เช่น การก่อตั้ง “วัดโพธิ์” เป็นศูนย์กลางของการศึกษาทางการแพทย์
- ในช่วงระยะปลายของยุคนี้ การแพทย์แผนไทยถูกผลักดันให้อยู่ควบคู่กับการแพทย์แผนตะวันตก เนื่องจากการเปลี่ยนแปลงทางสังคมและวิทยาการ
โดยสรุป การแพทย์แผนไทยเป็นองค์ความรู้ที่สะท้อนถึงการบริหารจัดการสุขภาพในบริบทของสังคมไทยและพัฒนาในลักษณะที่ผสมผสานความเชื่อ วัฒนธรรม รวมถึงวิทยาการพื้นบ้านได้อย่างลงตัวค่ะ