สารบ่งชี้มะเร็งบางตัวอาจสูงขึ้นจากภาวะอื่นที่ไม่ใช่มะเร็งได้ไหม
ได้ค่ะ สารบ่งชี้มะเร็ง (Tumor markers) เป็นสารเคมีหรือโปรตีนที่ร่างกายผลิตขึ้นซึ่งสามารถตรวจพบในเลือด น้ำปัสสาวะ หรือเนื้อเยื่อ และแม้จะใช้เป็นตัวช่วยบ่งชี้หรือเฝ้าระวังมะเร็ง แต่ค่าที่สูงขึ้นไม่ได้หมายความว่าจะเป็นมะเร็งเสมอไปนะคะ เพราะยังมีภาวะอื่นที่ไม่ใช่มะเร็งซึ่งอาจทำให้ค่าขึ้นได้เช่นกันค่ะ
ตัวอย่างภาวะที่อาจทำให้สารบ่งชี้มะเร็งสูงขึ้น ได้แก่
- CEA (Carcinoembryonic Antigen): อาจสูงจากการสูบบุหรี่, โรคตับอักเสบ, โรคตับแข็ง, ลำไส้อักเสบเรื้อรัง
- AFP (Alpha-fetoprotein): อาจสูงจากโรคตับอักเสบเฉียบพลันหรือเรื้อรัง, โรคตับแข็ง, การตั้งครรภ์
- CA-125: อาจสูงจากภาวะประจำเดือน, เยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่, การอักเสบในอุ้งเชิงกราน
- PSA (Prostate-Specific Antigen): อาจสูงจากต่อมลูกหมากโตแบบไม่ร้ายแรง, การติดเชื้อในต่อมลูกหมาก, หลังมีการตรวจหรือกระตุ้นต่อมลูกหมาก
- CA 19-9: อาจสูงจากโรคตับและถุงน้ำดี เช่น นิ่วในถุงน้ำดี หรือท่อน้ำดีอักเสบ
ดังนั้น หมอจึงมักจะไม่วินิจฉัยมะเร็งจากสารบ่งชี้มะเร็งเพียงอย่างเดียว แต่จะใช้ร่วมกับการซักประวัติ ตรวจร่างกาย และการตรวจยืนยัน เช่น อัลตราซาวด์ เอกซเรย์คอมพิวเตอร์ (CT scan) หรือการตัดชิ้นเนื้อค่ะ ข้อสรุปคือการตีความผลต้องดูองค์ประกอบหลายด้าน และการมีค่าสารบ่งชี้สูงเพียงครั้งเดียวไม่ควรสรุปว่ามะเร็งทันที ควรติดตามและประเมินซ้ำค่ะ