ภาวะต่อมหมวกไตล้ามีจริงหรือไม่ และตรวจได้อย่างไร
ภาวะ “ต่อมหมวกไตล้า” (Adrenal fatigue) เป็นคำที่มักใช้ในวงการแพทย์ทางเลือกเพื่ออธิบายอาการเช่น เหนื่อยเรื้อรัง สมาธิลดลง นอนหลับไม่สนิท หรือน้ำหนักขึ้นโดยไม่ทราบสาเหตุค่ะ อย่างไรก็ตาม ในวงการแพทย์แผนปัจจุบันยัง ไม่มีการยอมรับว่า “ต่อมหมวกไตล้า” เป็นโรคที่มีอยู่จริง ในเชิงการวินิจฉัยโรค เนื่องจากไม่มีหลักฐานทางวิทยาศาสตร์และเกณฑ์ตรวจชัดเจน อาการดังกล่าวอาจสัมพันธ์กับปัจจัยอื่น เช่น ความเครียดเรื้อรัง ภาวะซึมเศร้า โรคไทรอยด์ หรือความผิดปกติของฮอร์โมนอื่นๆ ค่ะ
สำหรับการตรวจในกรณีที่สงสัยว่าต่อมหมวกไตทำงานผิดปกติจริง แพทย์จะเน้นตรวจหาภาวะที่มีการยอมรับ เช่น โรคแอดดิสัน (Addison’s disease) หรือ ภาวะต่อมหมวกไตบกพร่อง (Adrenal insufficiency) โดยวิธีตรวจที่ใช้ ได้แก่
- การตรวจเลือดระดับฮอร์โมนคอร์ติซอล ตอนเช้าและตอนบ่ายเพื่อดูจังหวะการหลั่ง
- ACTH stimulation test เพื่อตรวจว่าต่อมหมวกไตตอบสนองต่อฮอร์โมนกระตุ้นได้ดีหรือไม่
- ตรวจระดับ ACTH ในเลือด เพื่อตรวจสอบการทำงานของต่อมใต้สมองร่วมด้วย
- อาจมีการตรวจโซเดียม โพแทสเซียม น้ำตาลในเลือด และฮอร์โมนอื่นๆ เพื่อประเมินสุขภาพองค์รวมค่ะ
สรุปคือ ภาวะ “ต่อมหมวกไตล้า” ตามที่นิยมพูดถึงในบางสื่อ ยังไม่ถือว่าเป็นการวินิจฉัยโรคที่ใช้จริงในทางการแพทย์ แต่หากคุณมีอาการเรื้อรัง ควรไปพบแพทย์ต่อมไร้ท่อเพื่อตรวจหาภาวะที่สามารถยืนยันได้ทางวิทยาศาสตร์ และรับการรักษาตามสาเหตุที่แท้จริงค่ะ หากต้องการ ฉันสามารถแนะนำการเตรียมตัวและการตรวจเพิ่มเติมเพื่อไม่ให้พลาดโรคที่สำคัญได้ค่ะ