การทำอัลตราซาวด์ช่องท้องส่วนบนกับส่วนล่างต่างกันอย่างไร
การทำอัลตราซาวด์ช่องท้องส่วนบน (Upper abdominal ultrasound) และช่องท้องส่วนล่าง (Lower abdominal ultrasound) มีจุดแตกต่างกันที่ตำแหน่งของอวัยวะที่ตรวจและวัตถุประสงค์ของการตรวจค่ะ
1. อัลตราซาวด์ช่องท้องส่วนบน
- ใช้ตรวจอวัยวะในบริเวณเหนือสะดือขึ้นไป
- อวัยวะหลักที่ตรวจ ได้แก่ ตับ, ถุงน้ำดี, ม้าม, ตับอ่อน, ไต (ส่วนบน), กระเพาะอาหาร, และหลอดเลือดใหญ่ในช่องท้อง
- เหมาะสำหรับการค้นหาความผิดปกติเช่น ก้อนเนื้องอก, การอักเสบ, นิ่วในถุงน้ำดี, ตับแข็ง, ท่อน้ำดีอุดตัน หรือถุงน้ำในไต
- ปกติจะต้องงดอาหารและน้ำอย่างน้อย 6-8 ชั่วโมงก่อนตรวจ เพื่อให้ภาพออกมาชัดและลดปริมาณลมในกระเพาะอาหารค่ะ
2. อัลตราซาวด์ช่องท้องส่วนล่าง
- ใช้ตรวจอวัยวะบริเวณใต้สะดือลงไป
- อวัยวะหลักที่ตรวจ ได้แก่ กระเพาะปัสสาวะ, มดลูกและรังไข่ (เพศหญิง), ต่อมลูกหมาก (เพศชาย), ลำไส้บางส่วน และไตส่วนล่าง
- มักใช้เพื่อตรวจหาก้อนในมดลูก/รังไข่, ซีสต์, เนื้องอก, ภาวะต่อมลูกหมากโต, นิ่วในกระเพาะปัสสาวะ หรือการอักเสบของระบบทางเดินปัสสาวะ
- ปกติจะต้องดื่มน้ำมากและกลั้นปัสสาวะก่อนตรวจ เพื่อให้กระเพาะปัสสาวะพองและทำให้มองเห็นอวัยวะในอุ้งเชิงกรานชัดขึ้นค่ะ
สรุปง่าย ๆ คือ อัลตราซาวด์ช่องท้องส่วนบนมุ่งเน้นตรวจอวัยวะที่อยู่แถวบนของช่องท้อง ส่วนอัลตราซาวด์ช่องท้องส่วนล่างจะตรวจอวัยวะในอุ้งเชิงกรานและระบบทางเดินปัสสาวะ เมื่อแพทย์ต้องการตรวจทั้งสองส่วน อาจสั่งตรวจเป็นแบบ “อัลตราซาวด์ช่องท้องทั้งหมด” เพื่อความครบถ้วนค่ะ