เยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่เกิดจากสาเหตุใด?
ภาวะเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ (Endometriosis) เกิดขึ้นเมื่อเยื่อบุที่มีลักษณะคล้ายเยื่อบุโพรงมดลูก ซึ่งปกติจะอยู่เฉพาะในโพรงมดลูก กลับไปเจริญเติบโตนอกโพรงมดลูก เช่น บริเวณรังไข่ ท่อนำไข่ ผนังช่องท้อง หรือแม้กระทั่งอวัยวะอื่นๆ ค่ะ สาเหตุที่แท้จริงยังไม่ทราบแน่ชัด แต่มีหลายสมมติฐานและปัจจัยที่เชื่อว่ามีบทบาทค่ะ
สาเหตุและปัจจัยที่เกี่ยวข้อง ได้แก่:
- ทฤษฎีประจำเดือนย้อนกลับ (Retrograde menstruation) – เลือดประจำเดือนบางส่วนไหลย้อนกลับผ่านท่อนำไข่เข้าสู่ช่องท้อง ทำให้เซลล์เยื่อบุโพรงมดลูกไปฝังตัวในที่อื่นๆ ค่ะ
- การเปลี่ยนแปลงของเซลล์เยื่อบุช่องท้อง (Coelomic metaplasia) – เซลล์เยื่อบุช่องท้องบางชนิดสามารถเปลี่ยนแปลงเป็นเซลล์คล้ายเยื่อบุโพรงมดลูก ภายใต้อิทธิพลของฮอร์โมนหรือปัจจัยอื่นค่ะ
- ระบบภูมิคุ้มกันผิดปกติ – ร่างกายไม่สามารถกำจัดเซลล์เยื่อบุที่หลุดออกไปในที่ผิดปกติได้ ทำให้เยื่อบุเหล่านั้นเจริญเติบโตและสร้างพังผืดค่ะ
- การแพร่กระจายทางหลอดเลือดหรือระบบน้ำเหลือง – เซลล์เยื่อบุอาจเดินทางไปยังตำแหน่งอื่นผ่านกระแสเลือดหรือระบบน้ำเหลืองได้ค่ะ
- พันธุกรรมและสิ่งแวดล้อม – มีแนวโน้มพบในครอบครัวเดียวกัน และบางปัจจัยจากสิ่งแวดล้อม เช่น สารเคมี รังสี อาจกระตุ้นให้เกิดความผิดปกติได้ค่ะ
โดยปกติ ภาวะนี้จะเกี่ยวข้องกับฮอร์โมนเอสโตรเจน ทำให้พบมากในสตรีวัยเจริญพันธุ์ มีความเสี่ยงสูงขึ้นหากรอบเดือนสั้น มาประจำเดือนปริมาณมาก หรือเริ่มมีประจำเดือนตั้งแต่อายุน้อยค่ะ การทำความเข้าใจสาเหตุแม้ยังไม่ชัดเจนทั้งหมด แต่ช่วยให้แพทย์สามารถวางแผนรักษาและป้องกันการลุกลามของโรคได้ดียิ่งขึ้นค่ะ