การนอนไม่หลับสัมพันธ์กับความวิตกกังวลอย่างไร
การนอนไม่หลับและความวิตกกังวลมีความสัมพันธ์กันอย่างใกล้ชิดค่ะ เพราะทั้งสองภาวะสามารถกระตุ้นหรือทำให้รุนแรงขึ้นซึ่งกันและกัน
- เมื่อมีความวิตกกังวล ร่างกายจะอยู่ในสภาวะ “ตื่นตัว” หรือ hyperarousal ทำให้ระบบประสาททำงานมากกว่าปกติ ส่งผลให้หลับยากหรือหลับไม่สนิทค่ะ
- ความวิตกกังวลยังทำให้สมองคิดวนซ้ำถึงเรื่องที่กังวลอยู่ตลอด ซึ่งรบกวนกระบวนการผ่อนคลายก่อนนอน และลดคุณภาพการนอนค่ะ
- ในทางกลับกัน การนอนไม่หลับเรื้อรังจะทำให้ร่างกายและสมองขาดการพักผ่อน เกิดความเครียด ฮอร์โมนความเครียด (เช่นคอร์ติซอล) สูงขึ้น จึงกระตุ้นให้เกิดความวิตกกังวลมากขึ้นค่ะ
ผลกระทบที่เห็นได้บ่อยจากการนอนไม่หลับร่วมกับความวิตกกังวล ได้แก่
- ความเหนื่อยล้าในช่วงกลางวัน อารมณ์หงุดหงิด หรือหมดแรง
- สมาธิลดลง ทำงานได้ไม่เต็มประสิทธิภาพ
- ความเสี่ยงเพิ่มขึ้นต่อภาวะซึมเศร้า เนื่องจากสมองไม่ได้รับการปรับสมดุลจากการนอนค่ะ
ทั้งนี้ การรักษาควรเน้นแก้ทั้งสองภาวะควบคู่กัน เช่น การฝึกผ่อนคลายก่อนนอน การจัดสภาพแวดล้อมให้เหมาะต่อการนอน และการปรับความคิดเพื่อลดความวิตกกังวลค่ะ
ถ้ามีอาการเรื้อรังเกิน 3 สัปดาห์หรือรบกวนการใช้ชีวิต แนะนำพบแพทย์หรือนักจิตวิทยา เพื่อประเมินสาเหตุและวางแผนการดูแลอย่างเหมาะสมค่ะ