สาเหตุของภาวะน้ำเป็นพิษคืออะไร?
ภาวะน้ำเป็นพิษ (Water intoxication) หรือที่บางครั้งเรียกว่า ภาวะโซเดียมในเลือดต่ำจากการดื่มน้ำมากเกินไป (Hyponatremia) เกิดจากการที่ร่างกายได้รับน้ำปริมาณสูงจนเกินความสามารถในการขับออก ทำให้ระดับโซเดียมในเลือดลดลงผิดปกติค่ะ โซเดียมมีบทบาทสำคัญในการรักษาสมดุลน้ำ และการทำงานของเซลล์ ระบบประสาท และกล้ามเนื้อ เมื่อโซเดียมลดลงมาก ร่างกายจะเกิดการเปลี่ยนสมดุลน้ำเข้าไปในเซลล์จนบวม โดยเฉพาะเซลล์สมอง ทำให้เกิดอาการที่รุนแรงได้ค่ะ
สาเหตุหลัก ๆ ของภาวะน้ำเป็นพิษ ได้แก่
- ดื่มน้ำปริมาณมากเกินไปในเวลาสั้น ๆ เช่น หลังการแข่งขันกีฬา หรือจากความเข้าใจผิดว่าต้องดื่มน้ำมาก ๆ ตลอดเวลา
- โรคหรือภาวะทางการแพทย์บางชนิด เช่น โรคไตวาย โรคหัวใจล้มเหลว หรือภาวะฮอร์โมนผิดปกติ (เช่น SIADH – ร่างกายหลั่งฮอร์โมน ADH เกิน) ที่ทำให้ร่างกายเก็บน้ำมากเกินไป
- การใช้ยาบางชนิด เช่น ยาขับปัสสาวะบางประเภท ยาต้านอาการซึมเศร้า SSRIs หรือยาที่มีผลต่อการทำงานของไตและสมดุลเกลือแร่
- ภาวะที่ร่างกายสูญเสียเกลือแร่มากร่วมกับการได้รับน้ำแต่ไม่มีการเติมเกลือแร่ เช่น เหงื่อออกมากจากออกกำลังกายแล้วดื่มน้ำเปล่าจำนวนมากโดยไม่มีเครื่องดื่มเกลือแร่ค่ะ
โดยสรุป แม้การดื่มน้ำเป็นสิ่งจำเป็น แต่หากดื่มมากเกินความต้องการของร่างกายโดยไม่ชดเชยเกลือแร่ ก็อาจเกิดภาวะน้ำเป็นพิษได้ค่ะ ดังนั้น ควรดื่มน้ำตามความรู้สึกกระหายและพิจารณาสถานการณ์ เช่น หากออกกำลังกายหนัก หรือต้องอยู่ในสภาพที่เสียเหงื่อมาก ควรดื่มน้ำพร้อมสารละลายเกลือแร่เพื่อรักษาสมดุลค่ะ